اسرائیل هیوم: پشت پرده راهبرد نتانیاهو در غزه: دخالت ایران و حمایت مشروط ترامپ
هر عملیات نظامی موفق، به یک تلاش سیاسی مکمل نیاز دارد تا پیروزی‌های میدانی به دستاوردهای راهبردی بلندمدت تبدیل شود. اسرائیل و ایران درگیر نبردی سنگین هستند؛ در حالی‌که ایران با وجود شکست‌هایی در لبنان، سوریه، غزه و در داخل مرزهای خود، همچنان از طریق کمک‌های پیچیده قطر، مانع از پیشرفت سیاسی اسرائیل می‌شود.
دستاورد اصلی ایران، جلوگیری از توافقات میان اسرائیل و حماس بوده است؛ امری که نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو را وادار کرد بار دیگر به راه‌حل‌های نظامی روی آورد تا از طریق قدرت قهری، به چیزی دست یابد که دیپلماسی نتوانست فراهم کند. اما این مسیر، خطرات سیاسی قابل توجهی دارد.
سوریه، لبنان و غزه
عملیات سیاسی ایران در سوریه و لبنان با اثربخشی کمتری همراه بوده، هرچند این کمپین همچنان ادامه دارد. در سوریه، تهران با دامن زدن به تنش میان جمعیت‌های کرد و دروزی علیه دولت ناپایدار احمد الشرقاوی (معروف به ابومحمد الجولانی) و حمایت از بقایای سلول‌های داعش و شبه‌نظامیان وابسته به ایران، در حال ایجاد بی‌ثباتی است.
در لبنان، چالش‌ها متفاوت‌اند؛ جایی که ایران در بازسازی ظرفیت‌های فیزیکی حزب‌الله ناکام مانده، هرچند از موضع این گروه در برابر خواسته‌های آمریکا برای خلع‌سلاح کامل حمایت می‌کند.
غزه پیچیده‌ترین صحنه نبرد است؛ عمدتاً به‌خاطر برگ برنده حماس در موضوع گروگان‌ها. روزنامه اسرائیل هیوم پیشتر از نفوذ ایران در رهبری حماس پرده برداشت؛ نفوذی که مانع دست‌کم دو توافق موقت شد که شامل آتش‌بس و آزادی جزئی گروگان‌ها بود.
این توافقات پیشنهادی، زمینه‌ساز مذاکراتی برای پایان کامل جنگ بودند، چیزی که ایران نگران است ممکن است به موفقیت‌های سیاسی اسرائیل منجر شود.
ایران از شکاف‌های داخلی حماس بهره می‌برد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اخیراً دخالت قاطع ایران را تأیید کرده است. دیپلمات‌های عربی درگیر مذاکرات می‌گویند تهران از نبود رهبری یکپارچه در حماس سوء‌استفاده می‌کند و همین امر باعث رادیکال‌تر شدن مواضع و بروز اتهام‌زنی به چهره‌های عمل‌گرای این گروه شده است.
چارچوب‌های اخیر برای خلع‌سلاح غزه پس از آن فروپاشید که نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، استیو ویتکوف، جزئیاتی را با خانواده‌های گروگان‌ها در میان گذاشت. جناح‌های تندرو حماس فوراً خواستار تکذیب عمومی این اطلاعات شدند و چنین نیز شد.
نتانیاهو پس از شکست مذاکرات در دوحه، در ابتدا از توافقات جامع حمایت کرد، اما گفت‌وگوهای او با ویتکوف در سفر اخیر به اسرائیل، موضع او را به‌سوی عملیات نظامی سوق داد؛ عملیاتی که هدفش نابودی کامل حماس به‌عنوان یک نیروی نظامی و نهاد حکمرانی است. یک منبع دیپلماتیک عالی‌رتبه می‌گوید این هدف کلی نتانیاهو از جنگ غزه است و پیش‌نیاز هر ابتکار سیاسی بعدی خواهد بود.
اشغال نظامی بدون اسکان مجدد
نتانیاهو در سخنرانی برای سربازان تازه‌وارد یگان زرهی و مهندسی رزمی گفت: «دستاوردهای ما علیه ایران، حزب‌الله و حماس به‌دست آمده، اما شکست نهایی دشمن در غزه همچنان باقی است، آزادی تمامی گروگان‌ها و تضمین اینکه غزه هرگز تهدیدی برای اسرائیل نخواهد بود. هیچ‌یک از این اهداف را رها نمی‌کنیم.»
برخی اعضای تندرو کابینه خواهان تصرف کامل غزه، اداره نظامی و بازسازی منطقه گوش‌کاتیف هستند. بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، از این برنامه حمایت می‌کند، اما نتانیاهو فعلاً از آن فاصله گرفته است. ملاحظات سیاسی اولویت دارد، تصرف سکونت‌محور باعث فاصله‌گیری ترامپ و نابودی چشم‌انداز گسترش توافق‌های ابراهیم خواهد شد. منابع واشنگتن می‌گویند آمریکا شاید با حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری کنار بیاید، اما با اسکان مجدد در غزه به‌شدت مخالف است.
در صورت لزوم، کنترل غزه به‌احتمال زیاد طبق رویکرد سنجیده رئیس ستاد ارتش اسرائیل، ژنرال ایال زامیر، پیش خواهد رفت .همان روش پاک‌سازی تدریجی خیابان به خیابان و محله به محله که از مارس آغاز شده، نه حملات زرهی سریع به شهر غزه، اردوگاه‌های مرکزی یا دیرالبلاح.
صبر بین‌المللی رو به پایان است
طولانی شدن نبرد، ضمن کاهش تلفات غیرنظامی، نیازمند نبرد سیاسی مستمر با رهبران غربی است که هر روز صبورتر از دیروز نیستند. با وجود ریاکاری گسترده، این رهبران کمپین‌های تبلیغاتی اغراق‌آمیز در مورد گرسنگی در غزه را که عمدتاً از سوی حماس و ایران با مشارکت مستقیم قطر هدایت می‌شوند، پذیرفته‌اند.
تشدید درگیری‌ها، این کمپین‌ها را شعله‌ورتر خواهد کرد و فشارهای طرفداران فلسطین بر دولت‌ها را افزایش خواهد داد. در اروپا، این فشارها می‌تواند به اقدامات واقعی علیه اسرائیل منجر شود، از محدودسازی سرمایه‌گذاری‌ها و تعلیق پروژه‌های مشترک (مانند برنامه "افق") گرفته تا تحریم رسمی دانشمندان، هنرمندان و مؤسسات اسرائیلی، و تحریم‌های کامل تجاری و تسلیحاتی.
از منظر دیپلماتیک، مجمع عمومی سازمان ملل در شش هفته آینده تشکیل جلسه خواهد داد، همان تاریخی که فرانسه و عربستان سعودی برای اعلام شناسایی دولت فلسطین در نظر گرفته‌اند. ادامه جنگ، به‌احتمال زیاد به شناسایی‌های بیشتر و قطعنامه‌های ضداسرائیلی در سازمان ملل خواهد انجامید.
هرچند سازمان ملل بیشتر قدرتی اعلامی دارد، اما شورای امنیت اختیارات اجرایی دارد. در اینجا نقش آمریکا، تحت رهبری ترامپ، حیاتی می‌شود.
محاسبات منطقه‌ای ترامپ
دولت ترامپ حمایت کامل خود از نتانیاهو را حفظ کرده، به‌جز چند اختلاف جزئی مانند اختلافات تعرفه‌ای. استیو ویتکوف و سخنگویان دولت همواره حماس و ایران را عامل شکست مذاکرات معرفی کرده‌اند، درحالی‌که نتانیاهو نیز بر هماهنگی کامل با واشنگتن تأکید دارد. این هماهنگی اکنون در آستانه آزمایش قرار گرفته است.
دوران ترامپ دیدگاه‌های مختلفی را در حلقه اطرافش پدید آورده، برخی از پایگاه‌های حامی او به اسرائیل پشت کرده‌اند. ارزیابی‌های کاخ سفید و وزارت خارجه حاکی از آن است که ترامپ احتمالاً به نتانیاهو آزادی عمل نظامی خواهد داد، به‌شرط آن‌که پوشش سیاسی بین‌المللی فراهم باشد. اما در صورتی که عملیات ناکام بماند یا بیش از حد طولانی شود، احتمال مداخله وجود دارد. نتانیاهو نیز به‌وضوح از دستورات ترامپ پیروی خواهد کرد و این مسئله‌ای مورد اجماع است.
یکی از منابع دیپلماتیک آمریکایی می‌گوید احتمال دارد واشنگتن و اورشلیم در حال هماهنگی برای اعمال فشار نظامی حداکثری به‌منظور بازگرداندن حماس به میز مذاکره باشند؛ سناریویی که پایان دیپلماتیک جنگ را ممکن می‌سازد. آغاز عملیات و ازسرگیری سریع مذاکرات، ناظران را شگفت‌زده نخواهد کرد.
ترامپ به دنبال اجرای سریع چشم‌انداز خود در خاورمیانه است و حماس و ایران را مانع اصلی می‌داند، در کنار برخی کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سعودی. کشورهای عربی به‌طور یکپارچه بر حماس فشار وارد می‌کنند، اردن و مصر درگیر درگیری مستقیم هستند و حتی قطر نیز، با وجود حمایت رسانه‌ای از حماس، خواستار خلع‌سلاح این گروه شده است.
در این شرایط، عملیات تهاجمی اسرائیل تا زمانی که منجر به توافق و حذف حماس از معادلات قدرت شود، با حمایت آمریکا و کشورهای خلیج فارس همراه خواهد بود. با این حال، حماسِ الهام‌گرفته از ایران ممکن است راه مقاومت را برگزیند، به این امید که بحران سیاسی خارجی و بی‌ثباتی داخلی در اسرائیل، دولت را به توقف عملیات و پذیرش شرایط برای آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ وادار کند.
←لینک خبر اصلی در اسرائیل هیوم
