بی بی سی: اعمال دوباره تحریمهای سازمان ملل علیه ایران پس از یک دهه
تحریمهای گسترده اقتصادی و نظامی سازمان ملل علیه ایران دوباره اعمال شد؛ ده سال پس از آنکه در پی توافق هستهای تاریخی لغو شده بودند.
این اقدام پس از آن صورت گرفت که سه کشور اروپایی عضو توافق – بریتانیا، فرانسه و آلمان – سازوکار موسوم به «ماشه» را فعال کردند و تهران را به «تداوم تشدید هستهای» و عدم همکاری متهم ساختند.
ایران در پی بمباران چندین سایت هستهای و پایگاه نظامیاش توسط آمریکا و اسرائیل در ماه ژوئن، بازرسیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی را که یک الزام حقوقی بر اساس توافق ۲۰۱۵ است، به حالت تعلیق درآورد. با این حال، مقامات آژانس تأیید کردند که بازرسیها از روز جمعه از سر گرفته شده است.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، هفته گذشته تأکید کرد که کشورش قصد تولید سلاح هستهای ندارد. او بازگشت تحریمها را «ناعادلانه، غیرقانونی و غیرمنصفانه» خواند و هشدار داد که این روند، روند دیپلماسی را در معرض خطر قرار میدهد.
توافق هستهای موسوم به برجام (JCPOA) محدودیتهایی بر فعالیتهای هستهای ایران، ذخایر اورانیوم غنیشده و دامنه تحقیقات و توسعه آن اعمال میکند و هدف آن توسعه برنامه صلحآمیز انرژی هستهای بدون انحراف به سمت تسلیحات است.
ایران پس از خروج آمریکا از توافق در سال ۲۰۱۸ به دستور دونالد ترامپ، فعالیتهای ممنوعه خود را افزایش داد. ترامپ بارها توافق را «معیوب» توصیف کرده و وعده داده بود که شرایط بهتری را مذاکره خواهد کرد.
حملات هوایی آمریکا و اسرائیل در ژوئن با هدف عقبنشاندن برنامه هستهای ایران و تنبیه تهران به خاطر حمایت از گروههای مسلح منطقهای انجام شد. در حالی که ترامپ این حملات را «ویرانگر» توصیف کرد، برخی ناظران نسبت به تأثیر واقعی آن بر برنامه هستهای ایران ابراز تردید کردند.
کشورهای اروپایی عضو توافق با وجود بازگشت تحریمها تأکید کردند که «این پایان دیپلماسی نیست» و از ایران خواستند از اقدامات تنشزا خودداری کند. اما گفتوگوهای هفته گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل میان طرفین بینتیجه ماند و وزرای خارجه موسوم به E3 گفتند چارهای جز فعالسازی سازوکار ماشه نداشتند.
بیانیه آنها ایران را متهم کرد که نه تنها اقدامات لازم برای پاسخ به نگرانیها را انجام نداده، بلکه حاضر به همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز نشده است. این بیانیه تأکید داشت تهران اجازه دسترسی مجدد بازرسان را صادر نکرده و گزارشی درباره ذخایر اورانیوم غنیشده ارائه نداده است.
در مقابل، وزارت خارجه ایران تحریمهای تازه را «غیرقانونی و غیرقابل توجیه» دانست و هشدار داد هرگونه اقدام علیه حقوق مردم ایران با «پاسخی قاطع و مناسب» روبهرو خواهد شد.
پزشکیان ضمن تعدیل تهدیدهای قبلی درباره خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، تأکید کرد که بازگشت تحریمها روند مذاکرات را تضعیف خواهد کرد و تهران تنها در صورتی عادیسازی فعالیتهای هستهای خود را بررسی خواهد کرد که تضمینهایی درباره عدم حمله اسرائیل به تاسیساتش دریافت کند. او همچنین درخواست آمریکا برای تحویل کل ذخایر اورانیوم غنیشده در ازای تعلیق سهماهه تحریمها را رد کرد و گفت: «چرا باید خود را در چنین تلهای گرفتار کنیم که هر ماه طنابی به دور گردنمان تنگتر شود؟»
اسرائیل بازگشت تحریمها را یک «پیشرفت مهم» دانست و خواستار استفاده از «تمام ابزارهای موجود» برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به یک قدرت هستهای شد.
←لینک خبر اصلی در بیبیسی
